کنجد گیاهی یک ساله با ارتفاعی حدود یک متر که قسمت انتهایی ساقه آن پوشیده از کرک است وبرگهای آن بیضی ، باریک و نوک تیز است . گلهای آن به رنگ سفید یا قرمز به طور تک تک در کنار برگهای انتهایی ساقه ظاهر میشود .
میوه گیاه به صورت کپسول و محتوی دانه های کوچک و مسطع و بیضوی است که دانه کنجد نامیده می شود .
دانه های کنجد ممکن است سفید ، حنایی ، قهوه ای یا سیاه باشد . کنجد سفید از نظر ارزش غذایی و کیفیت روغن از انواع دیگر مرغوب تر است .
- خواستگاه اصلی کنجد هندوستان است و در حال حاضر چین بزرگ ترین تولید کننده کنجد در دنیا است و هندوستان و عربستان بعد از چین قرار دارند و ایران نیز در یزد تولید میکند .
- بر اساس طب قدیم ایران گرم و تر است .
- بسیار مغذی است و در اکثر کشور های فقیر جانشین گوشت است .
- برای چاق شدن و تقویت نیروی جنسی مؤثر است .
- نرم کننده معده و روده ها است .
- فشار خون را کاهش میدهد .
- ضد رماتیسم است .
- برای رفع ناراحتی کیسه صفرا مفید است .
- برای رفع تنگی نفس و سرفه خشک و زخم ریه مفید است .وگرفتگی صدا را از بین میبرد .
- ادرارآور و قاعده آور است . و درمانگر بواسیر است .
کنجد دارای پروتئین و ویتامین های ب ،د ، ای و لسیتین می باشد .وروغن آن حدود 50 است .
مضرات :
کنجد با همه خواصی که دارد برای معده های ضغیف مناسب نیست و ثقیل الهضم است واین افراد باید آن را با عسل و سرکه بخورند .
کنجد از دونظرتقسیم بندی می شود :
1-رنگ : سفید ، مشکی ، قهوه ای ، کرم
2-محل تولید : ایرانی ، معمولا اردکان یزد خارجی : هند ، چین و پاکستان
انواع ایرانی آن معمولا سیاه یا قهوه ای تیره است ویا دورنگ می باشد و معمولا پوست نازک آن گرفته نشده ، از انواع ایرانی بیشتر برای روغن گیری و ارده استفاده میشود .
نوع خارجی که عمدتا هندی است ، پوست کنده و سفید یا کرم است در انواع ضعیف تر آن کاملا یکدست نیست ودورنگ است .
این کنجد را با تفت دادن و نمک پاش کردن شور نموده و خوش طعم و طلایی رنگ می شود .
برای تهیه روغن کنجد دانه های آنرا شسته تا رنگ آن ازبین برود ، سپس دانه ها را اسیاب کرده ودر آب میریزند تا پوست آن که سبک است ، روی آب آمده وآنرا جدا کنند . بعد دانه ها را خشک ودر آب جوش می ریزند و خمیر می کنند . این خمیررا تحت فشار گذاشته و روغن آنرا میگیرند وبه آن روغن سرد فشار اول می نامند .
تفاله های باقیمانده را تحت فشار وحرارت قرار داده و روغنی حاصل میشود که به روغن گرم یا فشار دوم معروف است . وتفاله های باقیمانده را برای علوفه دام استفاده می کنند .
اگر می خواهید از روغن کنجد استفاده کنید ، روغن سرد فشار اول باشد . زیرا در اثر حرارت کنجد خواص خود را ازدست می دهد .
روغن کنجد برای رفع تنگی نفس ، سرفه خشک وزخم ریه مفید است .
روغن کنجد را به پوست صورت مالیده و موجب درخشانی و شفافیت ونرم شدن پوست می شود .
از روغن کنجد در سالاد استفاده نمایید.
از روغن کنجد برای درست کردن شامپو جهت تقویت موی سر استفاده می کنند .
اگر برگ کنجد را به سر بمالید باعث رشد و سیاهی رنگ مو خواهد شد